‘Hoe zero-waste helpt het tij van klimaatverandering te keren.’ Wij kunnen niet wachten om deze kennis met je te delen. Hoewel sommigen misschien al vertrouwd zijn met de term ‘klimaatverandering’, blijft dit voor anderen een abstracte dreiging die altijd op de loer ligt. En net als ‘Jeweetwel’, is het beter om dit onderwerp niet spontaan ter sprake te brengen.
Maar misschien is het tijd om klimaatverandering onder ogen te zien, net zoals de naam van Heer Voldemort – alias Marten Asmodom Vilijn. We moeten ons realiseren dat we klimaatverandering niet langer kunnen negeren.
Klimaatwat?
Laten we beginnen met een korte (her)introductie. Wat is klimaatverandering? Wat zijn de oorzaken en wat zijn de gevolgen?
Dit gaat over het klimaat – dus niet het weer.
In het kort komt het erop neer dat de wereldwijde klimaatpatronen veranderen. Hoewel je misschien in april 2020 kon zonnebaden en slechts een jaar later sneeuwballen stond te gooien, vindt de opwarming van de aarde wel degelijk plaats. Doordat het weer wordt verstoord, kunnen we de gevolgen van klimaatverandering vandaag de dag steeds meer zien en voelen.
Maar waardoor wordt deze langzame maar gestage temperatuursverandering op aarde veroorzaakt?
Het broeikaseffect
Het broeikaseffect vindt plaats “ wanneer warmte dicht bij het aardoppervlak wordt vastgehouden door broeikasgassen,” aldus NASA. Deze broeikasgassen bestaan uit koolstofdioxide, methaan en stikstofoxiden. Hoewel de temperatuur op aarde vaker schommelingen heeft vertoond, hebben de activiteiten van de mens de hoeveelheid koolstofdioxide, ofwel CO2, sterk doen toenemen. Hierdoor is de temperatuur significant gaan stijgen.
Beelden zeggen meer dan duizend woorden.
Smeltende ijskappen, stijgende zeespiegels, zware regenval, hittegolven en extreme droogte zijn enkele gevolgen van klimaatverandering die effect hebben op ons dagelijks leven. Wetenschappers zijn het erover eens dat de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 50% moet zijn gedaald – inderdaad, slechts negen jaar vanaf nu, om deze ontwikkeling te stoppen en de aarde een welverdiende pauze te gunnen.
Rol je mouwen maar op, er valt genoeg te doen.
62% van de wereldwijde broeikasgasemissies - exclusief die van landgebruik en bosbouw - komt vrij bij de winning, verwerking en productie van goederen om aan de behoeften van de samenleving te voldoen, aldus het Circularity Gap Report 2019.
Volgens Patricia Espinosa, topklimatoloog van de VN, “moet het gehele systeem beter worden doordacht”. We moeten samen bouwen aan een duurzamere toekomst. Vandaag nog.
62% is enorm veel. De afbeelding hierboven laat zien dat de onophoudelijke productie van nieuwe goederen ons van kwaad tot erger brengt. Niet alleen omdat hierbij enorme hoeveelheden broeikasgassen vrijkomen, maar ook omdat dit tonnen en tonnen afval met zich meebrengt. Een onderzoek uit 2021 heeft aangetoond dat het huishoudelijk afval wereldwijd alleen maar zal toenemen. In 2030 zal er 30% meer afval worden geproduceerd en tegen 2050 is dit tot maar liefst 70% gestegen.
Hoe kunnen we deze ontwikkeling afremmen? Hoe kunnen we deze explosieve groei voorkomen?
Een cruciaal onderdeel van de oplossing voor klimaatverandering ligt in de zogenaamde ‘ circulaire economie’. In een circulaire economie worden grondstofverbruik, afval, uitstoot en energieverlies geminimaliseerd door de kringlopen van materialen en energie te vertragen en te sluiten.
Het ideale plan voor klimaatstabiliteit houdt in dat we overstappen van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare, groene energiebronnen om CO2-neutraal te worden. Maar dit houdt ook in dat we kritisch kijken naar hoeveel energie we überhaupt verbruiken.
Welke rol speelt zero-waste hierin?
De circulaire economie en klimaatverandering zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het stap voor stap afschaffen van overmatige consumptie is wellicht een van de meest eenvoudige en voordelige oplossingen om de opwarming van de planeet tot stilstand te brengen.
We kunnen de effecten van productie, vervoer en consumptie op het klimaat verkleinen door meer te hergebruiken, composteren en recyclen.
Van zero…
Het verminderen, of totaal elimineren, van elke afvalbron in je leven wordt de zero-waste beweging genoemd.
Waarom is ‘ verminderen’ vetgedrukt? Vooral omdat we bij Bambaw begrijpen dat het abrupt veranderen van je levensstijl een echte uitdaging kan zijn. Daarom willen we onze eco-consumenten inspireren om langzaam maar zeker naar hun zero-waste doel toe te werken. Je weet wel, toch? Babystapjes!
Een nieuwe levensstijl
Zero-waste is een levensstijl die de meest eenvoudige oplossing biedt voor vervuiling. Door het plasticprobleem bij de bron aan te pakken en minder plastic producten te kopen, zetten wij als individuen kleine stapjes naar een groenere, gezondere wereld.
Sinds het ontstaan van de wegwerpcultuur in de jaren ’50 is plastic voor eenmalig gebruik tegelijkertijd onze beste vriend én grootste vijand geworden. En dat noemen we dus een giftige relatie.
De zero-waste beweging draait om schoonheid vinden in eenvoud, meer doen met minder en opnieuw focussen op wat écht belangrijk is.
Als je één ding moet onthouden, is het wel dit.
Stel dat je één ding moet onthouden over de zero-waste beweging. Onthoud dan in ieder geval dit motto – 5 eenvoudige stappen, waarmee je je aansluit bij een wereldwijde gemeenschap van wereldverbeteraars.
- Refuse, weigeren
- Reduce, verminderen
- Reuse, hergebruiken
- Recycle
- Rot
Je bent misschien al bekend met die 5 R’en. Gehoord op de radio, tijdens een vergadering of online gelezen in een mooie infographic (hier is die van ons).
… naar hero.
Laten we nog eens naar de broeikasgassen kijken. Hoe kun je een held worden door je aan te sluiten bij de zero-waste beweging? Hoe helpt dit om het tij van klimaatverandering echt te keren?
Heel eenvoudig gezegd: ons afval en onze overconsumptie worden uiteindelijk broeikasgassen.
Het sneeuwbaleffect
De productie van nieuwe materialen en goederen stoten een aanzienlijke hoeveelheid broeikasgassen uit. Hierdoor is de industriesector is verantwoordelijk voor 21% van de wereldwijde uitstoot.
We hebben echter de neiging om sommige aspecten van onze eigen consumptie te vergeten. Zo stoot elke fase van de plasticproductie broeikasgassen uit: het produceren van kunststof uit aardolie, het maken van kunststof producten en de uiteindelijke vernietiging van het plasticafval.
Dus hoe meer we kopen, hoe meer wegwerpplastic we produceren en hoe meer (plastic) producten we weggooien, hoe meer broeikasgassen er vrijkomen.
Hoe roepen we deze vervuiling een halt toe?
De zero-waste beginselen zijn gericht op het besparen van grondstoffen en het beperken van vervuiling. Telkens wanneer we alleen het noodzakelijke kopen, of wegwerpproducten vervangen door herbruikbare, voorkomen we dat er broeikasgassen in de atmosfeer terechtkomen.
Natuurlijk is het investeren in hernieuwbare energie, slimmere technologieën of efficiënter reizen ook van groot belang! Maar we hebben niet veel tijd. Zero-waste gedrag, zelfs zoiets simpels als je eigen beker meenemen naar een koffiezaak, is een individuele oplossing om de uitstoot van broeikasgassen te vertragen.
De kringloop sluiten met de 5 R’en van zero-waste
- Refuse, weigeren
- Reduce, verminderen
- Reuse, hergebruiken
- Recycle
- Rot
Ken je ze nog? Laten we eens kijken hoe de laatste drie R’en de opwarming van de aarde concreet kunnen vertragen.
Hoe kan het hergebruiken van producten het tij van klimaatverandering keren?
Door producten opnieuw te gebruiken, stopt de oneindige cyclus van productie – heel eventjes. Maar elk moment en elke handeling telt. Daarom draagt tweedehands shoppen, upcycling en het vermijden van wegwerpartikelen (vooral van plastic) bij aan een circulaire economie en een opwaartse spiraal.
Hergebruiken wat we al bezitten en een nieuw doel voor gebruikte producten vinden, vermindert nieuwe productie, transportatie en afval in zijn geheel. En als het verminderen van de CO2-uitstoot en het behoud van grondstoffen nog niet genoeg was, stimuleert het hergebruiken van producten ook nog eens de creativiteit.
Waarom is recyclen ook essentieel om de opwarming van de aarde af te remmen?
Een circulaire economie stimuleert waar mogelijk recyclen, waarbij materialen steeds opnieuw worden hergebruikt voor andere doeleinden.
Er is veel minder energie benodigd voor recyclen dan voor het produceren van nieuwe producten. Elke levensfase van plastic veroorzaakt de uitstoot van broeikasgassen en verreweg de meeste uitstoot vindt plaats tijdens de productiefase.
Door gerecyclede materialen als grondstof voor nieuwe producten te gebruiken, wordt twee derde minder energie gebruikt dan wanneer bomen, fossiele brandstoffen en metalen als grondstof dienen. Zo komen er minder broeikasgassen vrij.
Waarom is composteren, of rotten, een belangrijk hulpmiddel om klimaatverandering te stoppen?
Biologisch afbreekbaar afval vormt bijna 30% van alles wat we weggooien. Met de zero-waste aanpak kun je dit afval op de juiste manier composteren.
Wanneer bio-afval in een geventileerde compostbak wordt afgebroken, komt er zuurstof bij het afval. Bij dit proces komt geen methaangas vrij (een van de meest schadelijke broeikasgassen), aangezien de microben die methaan produceren alleen actief zijn zonder zuurstof.
Maar de klimaatvoordelen van composteren houden daar niet mee op. Momenteel zit er meer koolstof opgeslagen in de aardbodem (ongeveer 2.500 miljard ton) dan in de atmosfeer en alle planten samen (in totaal meer dan 1.360 miljard ton).
Een gesloten of ondergrondse composthoop – zoals een vuilnisbelt – zal in de afwezigheid van zuurstof methaangas produceren en meer CO2 in de bodem opslaan. De CO2 kan niet op natuurlijke wijze worden geabsorbeerd door bomen, dus wordt er warmte in de atmosfeer vastgehouden. Maar door bio-afval te composteren, kunnen we het effect van klimaatverandering direct verminderen.
Kort samengevat
Was je dapper genoeg om de complete Harry Potter-reeks en dit hele artikel te lezen? Bravo! Dan heb je niks meer te vrezen van Marten Asmodom Vilijn. En tast je niet langer in het duister wat betreft klimaatverandering.
Nu weet je hoe zero-waste helpt het tij van klimaatverandering te keren.
Je weet hoe klimaatverandering wordt beïnvloed door het broeikaseffect, hoe de broeikasgassen onze atmosfeer opwarmen, hoe de circulaire economie overmatige consumptie langzaam maar zeker uitbant – en hoe dit misschien wel de makkelijkste manier (en meest voordelige oplossing) is om de opwarming van de aarde te vertragen.
Je kent het zero-waste motto – de 5 R’en – nu van buiten en je bent klaar om meer te recyclen, hergebruiken en composteren.
